گزارش بازدید و بررسی نظام آموزشی کشور روسیه در المپیاد
بی‌شک یکی از اصلی‌ترین روش‌های موفقیت هر گروه و ساختاری بررسی عوامل موفقیت نمونه‌های مشابه و موفق در کشورهای دیگر است تا با الگوبرداری و بومی‌سازی نکات قوت آن ساختارها به بهینه‌تر شدن بازدهی سیستم کم شود. کشور روسیه یکی از پیشروترین و موفق‌ترین کشورهای در حوزه‌ی مسابقات المپیاد است؛ تا جایی که به عنوان بنیانگذار برخی از المپیاها نیز شناخته می‌شود.
در سلسله بررسی‌های مطالعاتی مدارس و سیستم‌های آموزشی خارج از کشور، آقای کامبیز خالقی مدیر هولدینگ فرهنگی آموزشی ادب و دانش ماخ سیستم آموزش المپیاد و پرورش استعدادهای درخشان را در چند مدرسه‌ی پیشرو در شهرهای مسکو و سنت‌پترزبورگ بررسی کرده‌اند و در جلساتی که با مسئولین آموزشی حوزه‌ی المپیاد در وزارت آموزش و پرورش روسیه برگزار شد به بحث و تبادل نظر پرداختند.
در ادامه و برای بهره‌مندی سایر همکاران شرح مختصری از نکات حائز اهمیت در یکی از مدارس موفق روسیه به نام مدرسه‌ی ۱۷۹ آمده است. دبیرستان ۱۷۹ مسکو یکی از مدال خیزترین مدارس روسیه است و برنامه‌ریزی مدونی را برای دانش‌آموزان محصل در همین مدرسه و همین‌طور برای تحت پوشش قرار دادن دانش‌آموزان مدارس اطراف و هر ناحیه با این مدرسه اجرا می‌کند.
از آنجا که این دومین بار است که یک گروه آموزشی ایرانی از این مدرسه بازدید به عمل می‌آورد و گزارش نسبتاً مفصلی از بازدید قبلی در این حوزه موجود است؛ همکاران علاقمند به بررسی تحلیلی را ابتدا به خواندن گزارش پیشین که دستاورد بازدید از این مدرسه در ۱۳ اکتبر ۲۰۰۹ یعنی ۸ سال پیش است؛ جلب می کنیم.
این بازدید توسط مدیران مجموعه مدارس سلام و انرژی اتمی انجام شده بود و گزارش موجود را مرحوم سعد حجاریان کاشانی مدیر وقت دبیرستان انرژی اتمی آماده و بر پایگاه اینترنتی این دبیرستان در اینجا منتشر کرده‌اند.
— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — —
گزارش بازدید مدیران هولدینگ فرهنگی آموزشی ماخ به تاریخ ۱۲ اکتبر ۲۰۱۶
نام مدرسه: ۱۷۹
تاریخ تاسیس: ۱۹۷۱
تعداد دانش آموزاا: ۳۵۰ نفر
تعداد دانش‌پژوهاا المپیادی:
الف) محصل در دبیرستان ۳۰۰ نفر ب) مهمان در دبیرستان ۱۰۰ نفر
نوع مدرسه: دولتی (در کشور روسیه مدارس دولتی زیادی وجود دارد که کامل‌ترین خدمات آموزشی را به رایگان در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهند.)
سیستم المپیاد و جذب دانش‌آموز:
۱) آماده‌سازی دانش آموزان برای شرکت در کلاس‌های المپیاد از سال‌های اول دوره‌ی متوسطه شروع می‌شود.
۲) کتاب‌های مشخصی منطبق بر سیستم آموزشی وجود دارد که سوالات المپیاد سال‌های گذشته را با یک روال منطقی و طبقه‌بندی شده در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد.
۳) دانش‌آموزان المپیادی مشابه ایران text book نمی‌خوانند. با توجه به سابقه‌ی طولانی آموزش در روسیه منابع آموزشی زیادی برای دانش‌آموزان دبیرستانی و در پایه‌های مختلف نوشته شده است که مدرسین برحسب نیاز و علاقه‌ی خود یکی از کتاب‌ها را انتخاب می‌کنند.
۴) برگزاری کلاس‌های المپیاد، متمرکز در مدرسه است و دانش‌آموزان علاقمند سایر مدارس نیز می‌توانند به رایگان در این کلاس‌ها شرکت کنند. عملا کلاس‌ها به صورت قطبی در شهرهای بزرگ روسیه برگزار می‌شود، علاوه بر این با حمایت آموزش و پرورش و پشتکار معلمان علاقمند و با تجربه‌تر، دوره‌های آموزش آنلاینی نیز برای تحت پوشش قرار دادن مدارس دور از دسترس در نظر گرفته شده است و عملا ارسال دبیر به صورت حضوری کاملا منسوخ محسوب می‌شود. نمونه‌ای از این دوره‌های آنلاین را می‌توانید ببینید: https://edu.olimpiada.ru
۵) روند برگزاری مسابقات المپیاد در روسیه ۴ مرحله‌ای است. هرچند همه‌ی دانش‌آموزان مستقل از سطح و کیفیت آموزشی‌شان می‌توانند سر کلاس‌های المپیاد حاضر باشند اما دانش‌آموزانی که برای شرکت در مرحله‌ی منطقه‌ای معرفی می‌شوند همه‌ی دانش‌آموزان را شامل نمی‌شود (این تعداد بنا به سابقه‌ی المپیادی مدارس مختلف متفاوت است مثلا در این مدرسه در هر رشته حدود ۲۰ نفر به دور مسابقات منطقه‌ای اعزام می‌شوند) بعد از برگزاری چهار مرحله، تیم ملی المپیاد روسیه برای شرکت در دوره‌ی یک ماهه‌ی آمادگی اعزام می‌شوند. کمیته سازماندهی المپیاد روسیه در دوره‌ی مذکور دانش‌آموزان را جهت آموزش فقط دو هفته در اختیار دارد.
۶) کاربرگ‌های ثابتی در هر المپیاد وجود دارد که معلم به ازای هر جلسه آن‌ها را در اختیار دانش‌آموزان قرار می‌دهد.
۷) بخشی از اجرای کلاس‌های المپیاد را معلم حل تمرین بر عهده می‌گیرد، این افراد معمولا از بین دانشجویان علاقمند انتخاب می‌شوند و مدال‌آور بودن یا نبودنشان در سال‌های گذشته اهمیت ویژه‌ای در گزینششان ندارد. معلم کار کشته‌ی المپیاد زیست‌شناسی مدرسه خانرم چارینز معتقد است معلمی بیش از دانش به مهارت‌های ارتباطی با دانش‌آموزان بستگی دارد و دانش‌آموز باید از بودن سر کلاس المپیاد لذت ببرد.
۸) در بین رشته‌های المپیاد، ریاضی و زیست‌شناسی بیشترین تعداد مخاطب را دارد و تقریبا می‌توان گفت که در سال‌های ابتدایی ورود به دبیرستان تمامی دانش‌آموزان در یکی از این دو رشته تلاش می‌کنند. المپیاد نجوم و کامپیوتر کمترین میزان علاقمند را دارد.
ویژگی‌های خاص مدرسه:
۱) دانش‌آموزان سابق مدرسه بعنوان مدرس به کلاس‌های دانش‌پژوهان نظارت می‌کنند.
۲) رابطه بسیار صمیمی بین معلم و شاگرد.
۳) رضایت کل دانش‌آموزان از آموزش مدرسه‌ی خود.
۴) نشریات و روزنامه دیواری‌های متعدد علمی پژوهشی که بنا به گفته‌ی مدیر مدرسه بخشی از روند تدریس را شامل می‌شود.
۵) استفاده از نیروهای داوطلب جهت تدریس (اولیاء و افراد محلی).
۶) ساعت‌های درسی مفید (۷ زنگ تقریباَ ۵۰ دقیقه‌ای).
۷) کلاس‌های تقویتی در نیمه دوم روز.
۸) مباحثه و کار گروهی.
۹) آموزش غیر تحمیلی.
همه‌ی دانش‌آموزان و کارکنان، مدرسه را خانه‌ی دوم خود می‌دانند؛ دانش‌آموزان بعد از پایان مدرسه تا چندین ساعت از سایر امکانات آموزشی مدرسه نظیر کتابخانه، آزمایشگاه و کلاس‌های تکمیلی استفاده می‌کنند. در روز بازدید، دانش‌آموزان المپیادی تا ساعت ۳ شب با جدیت تمام در زنگ‌های کار گروهی به بحث و مجادله‌ی علمی می‌پرداختند. هرچند درآمد ماهیانه‌ی معلمان نسبت به سایر کارمندان کمتر و در حدود ۳ تا ۴ میلیون تومان است اما ناتالی معلم با ذوق المپیاد نجوم مدرسه از این وضعیت راضی است و خوشحال که دانش‌آموزان را از سنین پایین برای رسیدن به جایگاه‌های علمی همراهی می‌کند؛ از نکات جالب کلاس خانم ناتالی این بود که تصویر تعدادی از فارغ‌التحصیلان کلاسش که حالا از پژوهشگران حوزه‌ی نجوم و هوافضا در روسیه هستند؛ به دیوار کلاس چسبانده است. در یکی از گفت‌وگوهای مستقلی که با یکی از پژوهشگران مرکز تحقیقات فضایی روسیه داشتیم، متوجه احترام بی‌حد و اندازه‌ی ایشان در بین جامعه‌ی علمی نجوم روسیه شدیم؛ این معلم با ۶۸ سال سن همچنان پرتوان و پرانگیزه به مسیر سنتی خود ادامه می‌دهد. وی از طرف دولت و وزارت آموزش و پرورش روسیه مجری طرح گسترش نجوم و همراه تیم برنامه‌ریزی آموزشی سرفصل‌های دروس دبیرستانی در روسیه انتخاب شده است.
دیدگاه شما